Veel van onze gedachten zijn ontstaan als reactie op ervaringen uit het verleden. Sommige van deze gedachten zijn overlevingsmechanismen, manieren waarop we onszelf probeerden te beschermen of met moeilijke dingen probeerden om te gaan. Maar wat ons ooit beschermde, kan ons nu soms in de weg staan.

In deze oefening wil ik je uitnodigen om te onderzoeken welke gedachtepatronen je tegenhouden en te ontdekken welke pijn of ervaringen er achter deze patronen zitten. Het doel is niet om jezelf te overweldigen, maar om op een veilige en verantwoorde manier meer bewust te worden van de oorsprong van bepaalde gedachten, zodat je kunt bepalen of ze nog steeds nuttig zijn. Het is belangrijk om dit in je eigen tempo te doen en met een kleiner voorbeeld te starten. Iets waar je last van hebt, zonder dat het heel groot voelt.

1) Identificeer een belemmerende gedachte

Begin met het opschrijven van één gedachte die je vaker hebt en die je soms tegenhoudt. Dit kan een gedachte zijn die je onzeker maakt, je doet twijfelen of je minder zelfvertrouwen geeft. Voorbeelden kunnen zijn:
• Anderen vinden me vast niet goed genoeg.
• Ik ben niet capabel genoeg om dit te doen.

Als je moeite hebt om een gedachte te vinden, vraag jezelf dan af: “Wanneer voel ik me het meest gestrest of onzeker? Welke gedachten gaan dan door mijn hoofd?”

2) Verken de oorsprong van de gedachte

Wanneer je de gedachte hebt geïdentificeerd, stel jezelf dan een paar vragen om te begrijpen waar deze vandaan komt:
• Wanneer begon ik deze gedachte te geloven?
• Is deze gedachte ontstaan door een specifieke ervaring, bijvoorbeeld een gebeurtenis of een opmerking die ik heb gehoord?
• Hoe oud was ik toen ik deze gedachte voor het eerst had?

Het doel van deze stap is niet om te graven in pijnlijke herinneringen, maar om bewust te worden van de oorsprong van de gedachte. Deze stap kan soms ongemakkelijk zijn, maar het kan je helpen te begrijpen waarom je een bepaalde overtuiging hebt en of deze nog steeds relevant is in je huidige situatie.

3) Onderzoek de pijn of de behoefte achter de gedachte

Nu je hebt vastgesteld waar de gedachte vandaan komt, kun je onderzoeken welke pijn of emotie er achter schuilt. Dit kan een gevoel van onzekerheid, angst of verdriet zijn. Het doel is om te ontdekken welke behoefte of emotie er onder de gedachte ligt, zodat je die beter kunt begrijpen. Het is belangrijk om deze gevoelens met zorg te benaderen en jezelf niet te overstelpen.

Stel jezelf deze vragen:
• Wat voel ik als ik deze gedachte heb?
• Is er een specifiek moment in mijn leven dat deze gedachte versterkte?
• Welke behoefte had ik op dat moment (bijvoorbeeld behoefte aan goedkeuring, veiligheid, liefde)?

De bedoeling van deze stap is om te herkennen dat de gedachte voortkomt uit een onderliggende behoefte of ervaring. Dit geeft je de mogelijkheid om deze gedachte te heroverwegen en je af te vragen of het nog steeds dient wat je toen nodig had.

4) Daag de gedachte uit

Zodra je je bewust bent van de oorsprong en de pijn die eraan verbonden is, kun je de gedachte uitdagen. Stel jezelf de vraag: Vraag jezelf af:
• Is deze gedachte echt waar?
• Hoe zou ik de situatie anders kunnen zien?
• Wat zou ik tegen een vriend(in)/collega zeggen als zij deze gedachte hadden?

Probeer de belemmerende gedachte om te draaien naar iets positiefs. Bijvoorbeeld:
• “Ik ben niet goed genoeg” kan worden: “Ik ben waardevol, zoals ik ben.”
• “Ik faal altijd” kan worden: “Fouten zijn een kans om te leren en te groeien.”
• “Ik kan dit niet alleen” kan worden: “Ik ben sterk genoeg om steun te vragen wanneer ik het nodig heb.”

Herformuleer de gedachte op een manier die je kracht geeft in plaats van je tegen te houden. Wanneer je dit gedaan hebt en je zit op een rustige plek, zeg deze herformulering dan eens hardop tegen jezelf.

5) Bepaal de eerste stap naar verandering

De eerste stap naar verandering begint met kleine, haalbare stappen. Vraag jezelf af:

• Wat is de eerste kleine stap die ik kan zetten om deze nieuwe gedachte toe te passen in mijn leven?
• Hoe kan ik mezelf dagelijks herinneren aan de nieuwe, helpende gedachte?

Dit kan bijvoorbeeld betekenen dat je de herformuleerde gedachte ergens opschrijft waar je hem dagelijks kunt zien, in je agenda, een post-it op de spiegel in de badkamer of iets anders. Het gaat erom dat je consistent kleine acties onderneemt die je helpen deze belemmerende gedachte te vervangen door iets wat jou verder helpt.

—

Dit stappenplan is bedoeld als een zacht en praktisch hulpmiddel om je te helpen in je persoonlijke ontwikkeling. Het doel is niet om diep in trauma’s of moeilijke emoties te duiken, maar om je bewust te maken van welke gedachten je tegenhouden en je te helpen een nieuwe, positieve richting in te slaan. Als je merkt dat je vastloopt of dat de oefening emoties oproept die je moeilijk kunt verwerken, overweeg dan om professionele ondersteuning te zoeken.